-
1 porto
porto, āvī, ātum, āre (vgl. porta), befördern = tragen, führen, fahren, bringen, darbringen, dah. auch = bei sich od. mit sich führen, mitnehmen, weg-, fortschaffen, u. = herbeitragen, -schaffen, hinschaffen, zubringen, überbringen, zuführen, I) eig., konkr. Objj.: 1) im allg.: a) lebl. Objj.: α) v. Pers.: onera, Caes.: onus molestum, Hor.: uteri onus, Verg.: arma, Sall.: vix arma, Curt.: cibum et arma, Sall.: sparos, lanceas, sudes, Sall.: fustes, heimtragen, nach Hause schleppen, Hor.: aquam, Curt.: odores et purpuras et auro pensanda (v. Kaufleuten), Sen.: commeatum secum, Caes.: secum patrios penates, Verg.: utensilia secum, Sen.: ad usum belli gazam secum, Curt.: copias secum, Sall.: omnia mecum porto mea, Cic. – m. Ang. womit? worauf? worin? worunter? u. dgl., durch Abl. od. durch Praepp.: pedibus me porto meis, Iuven.: caput abscisum manibus, Hor.: panem umeris, Hor.: onera umeris, Curt. (u. so umeris onera portantes, Lastträger, Curt.): dorso graviora arma, Curt.: plostris merces (v. Kaufleuten), Auct. b. Afr.: aquam vasis, Curt.: cadavera in arca, Hor.: rugas frontis in vertice, Ov.: fasciculum librorum sub ala ut rusticum agnum, Hor.: in triumpho Massiliam, bei der Siegesfeier das Bildnis Massilias einhertragen, Cic. – m. Ang. von wo? u. wohin? durch Advv. od. durch Praepp. od. durch bl. Abl. od. Acc. loc., simul multa undique portari agique, quae etc., Caes.: primitias frugum eo (dahin) donaque alia, Liv.: commeatus ab urbe in castra, Liv.: munera ad alqm patriis ab oris, Verg.: de proximo rure Abderam oppidum caudices ligni plurimos funiculo brevi circumdatos, Gell.: commeatum ad castra Pompei ex oppido, Auct. b. Hisp.: pecuniam Faesulas ad Manlium, Sall.: Romae domum ad Antonium frumentum, Cic.: id frumentum ad exercitum in Macedoniam, Liv.: donum amplum ad mea templa, Liv.: ad eosdem deos merita dona, Liv.: viaticum ad hostem, Cic.: commeatum ad alqm, Caes.: ea quae portantur ad exercitus, die Zufuhren zu den H., Liv.: port. tabulas et statuas in Italiam, Vell.: stipendium in Africam, Sall.: poet., titubantem ad moenia gressum, Sil. 10, 632. – poet. m. Ang. wohin? durch Dat., avari Pygmalionis opes pelago (auf das M.), Verg. Aen. 1, 363: obvia ora duci, zum F. emporschauen, Sil. 1, 313. – m. Ang. auf welchem Wege? durch per u. Akk., itinera, per quae commeatus necessarii portabantur, Amm.: per aversa portatae arva carinae, Sil.: ego sum, qui iussa per auras verba patris porto, Ov. – m. Ang. wem? durch Dat., commeatus legionibus, Tac.: dona alci, Verg.: donum ex auri pondo quadraginta Iunom, Liv.: crateram auream donum (als G.) Apollini Delphos, Liv. – β) v. lebl. Subjj.: inspice, quid portem, Ov.: iunctae aliae quinqueremes turres contabulatas portabant, Liv.: naves, quae alimenta portabant et machinas, an Bord hatten, Amm. (vgl. no. b, α). – m. Ang. worin? durch in u. Abl., nigrum niveo portans in corpore virus lolligo, Ov. hal. 131 H. – m. Ang. auf welchem Wege? durch per u. Akk., rara per caelum cum venti nubila portant, Lucr. 4, 441. – b) leb. Wesen: α) v. leb. Subjj.: equus ut me portet, alat rex, Hor.: quem Thracius albis portat equus bicolor maculis, Verg. – m. Ang. womit? worauf? worin? durch Abl. od. durch Praepp., lecticā portari, Cic.: dorso grandiuscularum puellarum portari (v. kleinen Kindern), Hieron.: in suo sinu natos portari, Ov. – m. Ang. von wo? od. wohin? durch Advv. od. durch Praepp. od. durch bl. Abl. od. Acc. loc., nec te comitem (als B.) hinc portare Crëusam fas, Verg.: quo portas puerum? Ter.: port. hominem ad Baias Neapoli (von N.) octaphoro Aniciano, Cic.: puerum Romam docendum (zum Unterricht), Hor.: duas legiones in Macedoniam, Liv.: legiones secum in Hispaniam, Liv.: a triumphalibus liberis portari in rogum, Plin. – poet. m. Ang. wohin? durch Dat., catulum cubili, Nemes. cyn. 155: tumulo portaris et igni, Auct. consol. ad Liv. 125. – β) v. lebl. Subjj.: tergum Bienoris haud solitum quemquam portare nisi ipsum, Ov. met. 12, 346: uti nulla navis, quae milites portaret (an Bord hatte), desideraretur, Caes. b. G. 5, 23, 3. – poet. m. Ang. auf welchem Wege? durch Abl., nam te iam septima portat omnibus errantem terris et fluctibus aestas, durch alle Länder u. Meere, Verg. Aen. 1, 755. – 2) (poet.) insbes., jmdm. etw. beibringen, vulnus cuspide, Sil. 17, 451. – II) übtr., abstr. Objj.: 1) im allg.: α) v. Pers.: tantum ego nunc porto a portu tibi boni, Plaut.: di boni, boni quid porto! Ter.: memineritis vos divitias decus gloriam in dextris vostris portare, Sall.: ad coniuges liberosque laetum nuntium portabant, Liv.: tristitiam tradam protervis in mare portare ventis, Hor.: sociis atque amicis auxilia portabant, Sall.: hic vobis bellum et pacem portamus, Liv.: bellum, o terra hospita, portas, Verg.: multa patri mandata dabat portanda, Verg.: has spes cogitationesque secum portantes urbem ingressi sunt, Liv. – β) v. Lebl.: nescio quid peccati portat haec purgatio, diese Entschuldigung enthält (verrät) irgendein Vergehen, Ter. heaut. 625. – 2) insbes., jmdm. etw. bringen = etw. zufügen, alci aliquam fallaciam, jmdm. einen Betrug spielen, Ter. Andr. 433: v. Lebl., hora cruentam quae stragem Libyae portet, blutige Vernichtung bringt, Sil. 5, 89.
-
2 porto
porto, āvī, ātum, āre (vgl. porta), befördern = tragen, führen, fahren, bringen, darbringen, dah. auch = bei sich od. mit sich führen, mitnehmen, weg-, fortschaffen, u. = herbeitragen, -schaffen, hinschaffen, zubringen, überbringen, zuführen, I) eig., konkr. Objj.: 1) im allg.: a) lebl. Objj.: α) v. Pers.: onera, Caes.: onus molestum, Hor.: uteri onus, Verg.: arma, Sall.: vix arma, Curt.: cibum et arma, Sall.: sparos, lanceas, sudes, Sall.: fustes, heimtragen, nach Hause schleppen, Hor.: aquam, Curt.: odores et purpuras et auro pensanda (v. Kaufleuten), Sen.: commeatum secum, Caes.: secum patrios penates, Verg.: utensilia secum, Sen.: ad usum belli gazam secum, Curt.: copias secum, Sall.: omnia mecum porto mea, Cic. – m. Ang. womit? worauf? worin? worunter? u. dgl., durch Abl. od. durch Praepp.: pedibus me porto meis, Iuven.: caput abscisum manibus, Hor.: panem umeris, Hor.: onera umeris, Curt. (u. so umeris onera portantes, Lastträger, Curt.): dorso graviora arma, Curt.: plostris merces (v. Kaufleuten), Auct. b. Afr.: aquam vasis, Curt.: cadavera in arca, Hor.: rugas frontis in vertice, Ov.: fasciculum librorum sub ala ut rusticum agnum, Hor.: in triumpho Massiliam, bei der Siegesfeier das Bildnis Massilias einhertragen, Cic. – m. Ang. von wo? u. wohin? durch Advv. od. durch Praepp. od. durch bl. Abl.————od. Acc. loc., simul multa undique portari agique, quae etc., Caes.: primitias frugum eo (dahin) donaque alia, Liv.: commeatus ab urbe in castra, Liv.: munera ad alqm patriis ab oris, Verg.: de proximo rure Abderam oppidum caudices ligni plurimos funiculo brevi circumdatos, Gell.: commeatum ad castra Pompei ex oppido, Auct. b. Hisp.: pecuniam Faesulas ad Manlium, Sall.: Romae domum ad Antonium frumentum, Cic.: id frumentum ad exercitum in Macedoniam, Liv.: donum amplum ad mea templa, Liv.: ad eosdem deos merita dona, Liv.: viaticum ad hostem, Cic.: commeatum ad alqm, Caes.: ea quae portantur ad exercitus, die Zufuhren zu den H., Liv.: port. tabulas et statuas in Italiam, Vell.: stipendium in Africam, Sall.: poet., titubantem ad moenia gressum, Sil. 10, 632. – poet. m. Ang. wohin? durch Dat., avari Pygmalionis opes pelago (auf das M.), Verg. Aen. 1, 363: obvia ora duci, zum F. emporschauen, Sil. 1, 313. – m. Ang. auf welchem Wege? durch per u. Akk., itinera, per quae commeatus necessarii portabantur, Amm.: per aversa portatae arva carinae, Sil.: ego sum, qui iussa per auras verba patris porto, Ov. – m. Ang. wem? durch Dat., commeatus legionibus, Tac.: dona alci, Verg.: donum ex auri pondo quadraginta Iunom, Liv.: crateram auream donum (als G.) Apollini Delphos, Liv. – β) v. lebl. Subjj.: inspice, quid portem, Ov.: iunctae aliae quinqueremes turres contabulatas————portabant, Liv.: naves, quae alimenta portabant et machinas, an Bord hatten, Amm. (vgl. no. b, α). – m. Ang. worin? durch in u. Abl., nigrum niveo portans in corpore virus lolligo, Ov. hal. 131 H. – m. Ang. auf welchem Wege? durch per u. Akk., rara per caelum cum venti nubila portant, Lucr. 4, 441. – b) leb. Wesen: α) v. leb. Subjj.: equus ut me portet, alat rex, Hor.: quem Thracius albis portat equus bicolor maculis, Verg. – m. Ang. womit? worauf? worin? durch Abl. od. durch Praepp., lecticā portari, Cic.: dorso grandiuscularum puellarum portari (v. kleinen Kindern), Hieron.: in suo sinu natos portari, Ov. – m. Ang. von wo? od. wohin? durch Advv. od. durch Praepp. od. durch bl. Abl. od. Acc. loc., nec te comitem (als B.) hinc portare Crëusam fas, Verg.: quo portas puerum? Ter.: port. hominem ad Baias Neapoli (von N.) octaphoro Aniciano, Cic.: puerum Romam docendum (zum Unterricht), Hor.: duas legiones in Macedoniam, Liv.: legiones secum in Hispaniam, Liv.: a triumphalibus liberis portari in rogum, Plin. – poet. m. Ang. wohin? durch Dat., catulum cubili, Nemes. cyn. 155: tumulo portaris et igni, Auct. consol. ad Liv. 125. – β) v. lebl. Subjj.: tergum Bienoris haud solitum quemquam portare nisi ipsum, Ov. met. 12, 346: uti nulla navis, quae milites portaret (an Bord hatte), desideraretur, Caes. b. G. 5, 23, 3. – poet. m. Ang. auf welchem Wege? durch Abl., nam————te iam septima portat omnibus errantem terris et fluctibus aestas, durch alle Länder u. Meere, Verg. Aen. 1, 755. – 2) (poet.) insbes., jmdm. etw. beibringen, vulnus cuspide, Sil. 17, 451. – II) übtr., abstr. Objj.: 1) im allg.: α) v. Pers.: tantum ego nunc porto a portu tibi boni, Plaut.: di boni, boni quid porto! Ter.: memineritis vos divitias decus gloriam in dextris vostris portare, Sall.: ad coniuges liberosque laetum nuntium portabant, Liv.: tristitiam tradam protervis in mare portare ventis, Hor.: sociis atque amicis auxilia portabant, Sall.: hic vobis bellum et pacem portamus, Liv.: bellum, o terra hospita, portas, Verg.: multa patri mandata dabat portanda, Verg.: has spes cogitationesque secum portantes urbem ingressi sunt, Liv. – β) v. Lebl.: nescio quid peccati portat haec purgatio, diese Entschuldigung enthält (verrät) irgendein Vergehen, Ter. heaut. 625. – 2) insbes., jmdm. etw. bringen = etw. zufügen, alci aliquam fallaciam, jmdm. einen Betrug spielen, Ter. Andr. 433: v. Lebl., hora cruentam quae stragem Libyae portet, blutige Vernichtung bringt, Sil. 5, 89. -
3 porto
āvī, ātum, āre1) носить, переносить ( omnia mecum porto mea C); перевозить ( statuas in Italiam VP)2) ввозить, привозить ( commeatum in castra L); иметь на борту ( navis milites portat Cs); доставлять ( nuntium ad aliquem L); pass. portari передвигаться ( lectīcā C) или ехать ( vehiculo Nep)4) наносить ( vulnus cuspide Sil) -
4 gressus
[st1]1 [-] gressus, a, um: part. passé de gradior. [st1]2 [-] gressŭs, ūs, m.: a - marche, pas, démarche, allure. - gressum ad moenia tendit, Virg. En. 1: il dirige ses pas vers les remparts. - pedes ad gressum compositi, Col.: pieds conformés pour la marche. - gressum comprimere, Virg.: s'arrêter. b - marche (d'un navire). --- Virg. En. 5, 162. c - pied (mesure). --- Grom. 373, 9.* * *[st1]1 [-] gressus, a, um: part. passé de gradior. [st1]2 [-] gressŭs, ūs, m.: a - marche, pas, démarche, allure. - gressum ad moenia tendit, Virg. En. 1: il dirige ses pas vers les remparts. - pedes ad gressum compositi, Col.: pieds conformés pour la marche. - gressum comprimere, Virg.: s'arrêter. b - marche (d'un navire). --- Virg. En. 5, 162. c - pied (mesure). --- Grom. 373, 9.* * *Gressus, Aliud participium. Virgil. Marchant, Qui a marché.\Gressus, huius gressus, masc. gen. Cic. Marcheure.\Presso gressu, cui opponitur Pleno gradu. Oui. A petit pas.\Anxios gressus Ferre. Sen. Cheminer en grand soulci et chagrin.\Attonito gressu Ferri. Senec. Cheminer fort estonné et troublé.\Lapsantem firmare gressum. Sil. Affermir et asseurer son pas qui grille. \ Inferre gressus. Virgil. Entrer.\Iungere gressus. Claud. Aller ensemble, Aller avec un autre.\Rapere gressus. Lucan. Se haster, Aller vistement, Se prendre à courir.\Celeres domum referre gressus. Senec. Retourner vistement à la maison.\Tendit gressum ad moenia. Virg. Il s'achemine vers, etc. -
5 collectum
1.col-lĭgo ( conl-), lēgi, lectum, 3, v.a. [2. lego, ĕre], to gather or collect together into a whole or to a point, to assemble, draw or bring together, collect (class. and very freq.),I.Prop.A.In gen.1.Of things:2.omnia praesegmina,
Plaut. Aul. 2, 4, 34:stipulam,
Ter. Ad. 5, 3, 62; cf.: omnia furtim, Lucil. ap. Non. p. 273, 28:radices palmarum,
Cic. Verr. 2, 5, 33, § 87:apes in vas,
Varr. R. R. 2, 16, 37:ossa,
Tib. 3, 2, 19; cf.reliquias,
Suet. Tib. 54 fin.; id. Calig. 3:materiem nostram Post obitum,
Lucr. 3, 847 (and Hom. Il. 24, 793):sparsos per colla capillos in nodum,
Ov. M. 3, 170; 8, 319; and poet. transf. to the person:immissos hederā collecta capillos Calliope, etc.,
id. ib. 5, 338; so,sinus fluentes,
Verg. A. 1, 320:flores,
Ov. M. 5, 399:riguo horto olus,
id. ib. 8, 646:de purpureis vitibus uvas,
id. ib. 8, 676:fructus,
Hor. Ep. 1, 12, 1: omnia venena, * Cat. 14, 19:sarmenta virgultaque,
Caes. B. G. 3, 18:serpentes,
Nep. Hann. 10, 4:naufragium,
Cic. Sest. 6, 15: mortualia, glossaria conlegitis et lexidia, res taetras et inanes, Domit. ap. Gell. 18, 7, 3:pecuniam,
Hor. Ep. 1, 10, 47:viatica,
id. ib. 2, 2, 26; cf.:stipem a tyrannis,
to obtain by begging, Liv. 38, 45, 9:aër umorem colligens,
Cic. N. D. 2, 39, 101:imbres,
Hor. Ep. 1, 15, 15; cf.:pluvias aquas,
Quint. 10, 1, 109; 5. 14, 31:ventus per loca subcava terrae Collectus,
Lucr. 6, 558:procellam,
id. 6, 124:spiritum,
Plin. 19, 6, 26, § 78; Quint. 11, 3, 53:flatus cornibus,
Sil. 14, 390:collectae ex alto nubes,
heaped together, Verg. G. 1, 324:pulvis collectus turbine,
Hor. S. 1, 4, 31; and poet.:pulverem Olympicum Collegisse juvat,
i. e. to have covered himself with it, id. C. 1, 1, 4:luna revertentes colligit ignes,
Verg. G. 1, 427:antiqua verba et figuras,
Suet. Gram. 10:equos,
to check, restrain, stop, Ov. M. 2, 398; so,gressum,
Sil. 6, 399:gradum,
id. 7, 695; so,fig. iram,
id. 9, 477;and of the operation of medicine: acria viscerum colligere,
Plin. 19, 6, 26, § 85: hastas, to draw back (opp. protendere), Tac. A. 2, 21:librum,
to catch a falling book, Plin. Ep. 2, 1, 5:apparatu nobis (sc. oratoribus) opus est et rebus exquisitis, undique collectis, arcessitis, comportatis,
Cic. de Or. 3, 24, 92; cf.:interea, dum haec, quae dispersa sunt, cogantur,
id. ib. 1, 42, 191: sarcinas; to pack one ' s luggage for a journey:annus octogesimus admonet me, ut sarcinas colligam ante quam proficiscar e vitā,
Varr. R. R. 1, 1, 1; also: sarcinas conligere = sarcinas conferre, to gather and put in order the baggage of an army before a battle, Sall. J. 97, 4: vasa, milit. t. t.., to pack together, pack up, to break up the camp for a march, Cic. Verr. 2, 4, 19, § 40; Liv. 21, 47, 2; 22, 30, 1:arma = remos,
i. e. to take in hand, take up, Verg. A. 5, 15 Forbig. ad loc.—Of persons, mostly milit., to collect, assemble, bring together:B.exercitus collectus ex senibus desperatis,
Cic. Cat. 2, 3, 5:ex urbe, ex agris, numerum hominum,
id. ib. 2, 4, 8:milites,
id. Verr. 2, 5, 51, § 133:reliquos ex fugā,
Nep. Hann. 6 fin.:manu collectā in Thraciam introiit,
id. Alcib. 7, 4; cf. Liv. 1, 5, 4, and Tac. Agr. 37:de pagis omnibus bonos viros,
Cic. Fin. 2, 4, 12: se colligere, to gather, collect:in moenia,
Sil. 10, 390:ex regno alicujus,
Cic. Imp. Pomp. 9, 24: ad. aciem, Auct. B. Afr. 70; so, collecti, those who have collected:in aestuaria ac paludes,
Caes. B. G. 2, 28; cf. Tac. A. 2, 11.—Esp., with the accessory idea of shortening, by bringing together, to contract, draw up, compress, collect, concentrate (mostly poet. for the more usual contraho, coërceo, etc.):b.in spiram tractu se colligit anguis,
Verg. G. 2, 154; cf.:cogebantur breviore spatio et ipsi orbem colligere,
Liv. 2, 50, 7:alitis in parvae subitam collecta figuram,
Verg. A. 12, 862 Wagn. N. cr.:apicem collectus in unum,
Ov. M. 13, 910:pedes,
to compress, Tib. 1, 8, 14:volumina collecta in artum,
Plin. 8, 16, 17, § 45: se collegit in arma, covered himself with or concealed himself behind his shield, Verg. A. 12, 491; cf. id. ib. 10, 412 (post scutum se clausit, Serv.; Gr. sustaleis en aspidi, ep aspidos); cf. Stat. Th. 11, 545; Sil. 10, 255; 10, 129:pallium,
to gather up, Plaut. Capt. 4, 2, 9:togam,
Mart. 7, 33, 4:12, 48, 5: per vulnera colligit hostes,
causes them to retreat, Sil. 10, 3.—Hence,Medic. t. t., to make thick, to thicken (cf. cogo), Scrib. Comp. 95; 129; 138; 169; cf. Plin. 34, 11, 27, § 114.—II.Trop.A.To bring together, collect, to get, gain, acquire, produce, etc. (very freq. and class.):b.sescentae ad eam rem causae possunt conligi,
Plaut. Trin. 3, 3, 62:conlectis omnibus bellis civilibus,
i. e. brought together in speaking, adduced, Cic. Fam. 4, 3, 1; cf. id. Sest. 6, 15:flammarum iras,
Lucr. 1, 723; cf. Hor. A. P. 160; Val. Fl. 7, 335:multaque facete dicta, ut ea, quae a sene Catone collecta sunt,
Cic. Off. 1, 29, 104; 1, 42, 191:res undique conlectae,
id. ib. 3, 24, 92:quaedam conlecta edere,
Quint. 5, 10, 120:sparsa argumenta,
id. 5, 7, 18: antiqua verba, Suet. [p. 367] Gram. 10:omnes rumorum et contionum ventos,
Cic. Clu. 28, 77:rumorem bonum,
id. Leg. 1, 19, 50:peccata consulum,
id. ib. 3, 10, 23:vestigia Pythagoreorum,
id. Tusc. 4, 2, 3:existimationem multo sudore,
id. Div. in Caecil. 22, 72:benevolentiam civium blanditiis,
id. Lael. 17, 61:magnam gratiam magnamque dignitatem ex hoc labore,
id. Q. Fr. 2, 15 (16), 1:auctoritatem,
Caes. B. G. 6, 12:famam clementiae,
Liv. 21, 48, 10:tantum amoris favorisque,
Suet. Claud. 12; Prop. 2 (3), 14, 9:invidiam crudelitatis ex eo,
Cic. Verr. 2, 5, 8, § 19:crimina majestatis,
Plin. Pan. 33 fin.:sitim,
Verg. G. 3, 327; Ov. M. 5, 446; 6, 341 (cf.:adducere sitim,
Hor. C. 4, 12, 13):frigus,
Hor. Ep. 1, 11, 13:rabiem,
Verg. A. 9, 63; Ov. M. 1, 234; 9, 212:odium,
id. ib. 3, 258:usum patiendi,
id. Am. 1, 8, 75:vires usu,
id. A. A. 2, 339; cf. Liv. 29, 30, 5; Sil. 4, 307.—Of number, distance, etc., to amount or come to, extend; pass., to be reckoned (rare, and only in post-Aug. prose):B.ut LX. passus plerique (rami) orbe colligant,
Plin. 12, 5, 11, § 23:ambitus per frontem centum duos pedes colligit,
id. 36, 12, 17, § 77:ad quos (consules) a regno Numae colliguntur anni DXXXV.,
id. 13, 13, 27, § 85; so Tac. G. 37; id. Or. 17.—Colligere se or animum, mentem, etc., to collect one ' s self, to compose one ' s self, to recover one ' s courage, resolution, etc. (very freq. and class.):C.quid est autem se ipsum colligere, nisi dissipatas animi partes rursum in suum locum cogere?
Cic. Tusc. 4, 36, 78: se, Afran. ap. Charis. p. 195 P.; Lucr. 3, 925; Cic. Quint. 16, 53; id. Div. 1, 27, 57; id. Div. in Caecil. 12, 37; id. Fam. 5, 18, 1; id. de Or. 1, 7, 24; id. Tusc. 1, 24, 58; Caes. B. C. 1, 14:se colligere,
to rally, id. B.G. 5, 17:se ex timore,
id. B.C. 3, 65; Suet. Calig. 50:animos,
Liv. 3, 60, 11; cf. in pass., id. 10, 41, 13:animum,
Tac. A. 1, 12; Suet. Ner. 48:animum cogitationemque,
Plin. Ep. 2, 11, 14:mentem,
Ov. M. 14, 352; cf.:mentem cum vultu,
id. Am. 1, 14, 55:paulatim mente collectā,
Curt. 8, 6, 22; cf.:colligere spiritum,
to take breath, Quint. 11, 3, 53.—To gather up in memory, put together in the mind, to think upon, weigh, consider:b.cum et nostrae rei publicae detrimenta considero, et maximarum civitatum veteres animo calamitates colligo,
Cic. Inv. 1, 1, 1:ut memineris, quae, etc.... quae, si colliges, et sperabis omnia optime, et, etc.,
id. Fam. 4, 13, 7; 6, 2, 4:levis haec insania quantas Virtutes habeat, sic collige,
Hor. Ep. 2, 1, 119; cf.:sic collige mecum,
id. S. 2, 1, 51. —Esp. freq.,To put together mentally, etc., i. e. to gather, conclude, deduce, infer from what precedes (most freq. in Quint.); constr.: aliquid, aliquid ex aliquā re, per aliquam rem, aliquā re.—With ex:1.ex eo colligere potes, quantā occupatione distinear,
Cic. Att. 2, 23, 1; so Quint. 5, 10, 80; 7, 2, 3; 7, 8, 6; 8, 4, 16; 4, 4, 5 al.; Suet. Tib. 67.—With per:aliquid per aliud,
Quint. 5, 10, 11; so id. 4, 2, 81.—With abl. without a prep.:quod multis et acutis conclusionibus colligunt,
Quint. 2, 20, 5; so id. 3, 6, 103; 5, 13, 14; 6, 3, 37; 7, 4, 1 al.; Col. 4, 3, 2 al.—With inde:paucitatem inde hostium colligentes,
Liv. 7, 37, 9:bene colligit, haec pueris et mulierculis esse grata,
Cic. Off. 2, 16, 57:neque hoc colligi desideramus, disertiores esse antiquos, etc.,
Tac. Or. 27; Quint. 5, 14, 22; 7, 3, 18; 1, 10, 42; Ov. M. 11, 380; Pers. 5, 85.—Hence,collectus, a, um, P. a., contracted, narrow (opp. effusus):2.tanto beatior, quanto collectior,
App. Mag. 21, p. 287:corpora collectiora (opp. effusiora),
Calp. Flacc. Decl. 2, p. 795:tempus collectius,
Tert. Monog. 14.— Adv.: collectē, summarily, briefly, strictly:ponere aliquod verbum,
Non. p. 164, 1.—collectum, i, n., that which is collected as food, Plin. 11, 37, 60, § 159.2.col-lĭgo ( conl-), āvi, ātum, 1, v. a., to bind, tie, or fasten together, to connect, bind, tie up (in good prose).I.Prop.:II.omne colligatum solvi potest,
Cic. Univ. 11, 35:corpora colligata vinculis naturalibus,
id. ib.; cf. id. ib. 5, 13: vasa (of warlike implements; cf. the preced. art., I. A. 1. fin.), Plaut. Ps. 4, 3, 16:manus,
id. Ep. 5, 2, 23; cf. id. ib. 5, 2, 25, and the common expression in the formula: i, lictor, colliga manus, tie the prisoner ' s hands, Cic. Rab. Perd. 4, 13; Liv. 1, 26, 8: conligavit eum miseris modis, Ter. Eun. 5, 4, 33:pluribus scutis uno ictu pilorum transfixis et colligatis,
fastened to one another, Caes. B. G. 1, 25:solum herbis colligatum,
thickly overgrown, Col. 2, 17, 5:bitumen vulnera colligat,
Plin. 35, 15, 51, § 181; cf.: colligatis vulneribus, * Suet. Tib. 61.—Trop.A.In gen., to unite, combine, connect (rare except in Cic.):B.homines inter se sermonis vinclo,
Cic. Rep. 3, 2, 3:officiorum genera inter se colligata atque implicata sunt,
id. Off. 1, 5, 15; cf.:(res) omnes inter se aptae colligataeque,
id. N. D. 1, 4, 9:sententias verbis,
to join together rhetorically, id. Or. 50, 168:annorum septingentorum memoriam uno libro,
to comprehend, comprise, id. ib. 34, 120.—With the access. idea of preventing free motion, to restrain, check, stop, hinder:impetum furentis (Antonii),
Cic. Phil. 11, 2, 4:Brutum in Graeciā,
i. e. to command that he remain there for protection, id. ib. 11, 11, 26:se cum multis,
id. Fam. 9, 17, 2.—Hence, collĭgātē, adv., connectedly, jointly:colligatius adhaerere alicui,
Aug. Doct. Christ. 1, 28. -
6 colligo
1.col-lĭgo ( conl-), lēgi, lectum, 3, v.a. [2. lego, ĕre], to gather or collect together into a whole or to a point, to assemble, draw or bring together, collect (class. and very freq.),I.Prop.A.In gen.1.Of things:2.omnia praesegmina,
Plaut. Aul. 2, 4, 34:stipulam,
Ter. Ad. 5, 3, 62; cf.: omnia furtim, Lucil. ap. Non. p. 273, 28:radices palmarum,
Cic. Verr. 2, 5, 33, § 87:apes in vas,
Varr. R. R. 2, 16, 37:ossa,
Tib. 3, 2, 19; cf.reliquias,
Suet. Tib. 54 fin.; id. Calig. 3:materiem nostram Post obitum,
Lucr. 3, 847 (and Hom. Il. 24, 793):sparsos per colla capillos in nodum,
Ov. M. 3, 170; 8, 319; and poet. transf. to the person:immissos hederā collecta capillos Calliope, etc.,
id. ib. 5, 338; so,sinus fluentes,
Verg. A. 1, 320:flores,
Ov. M. 5, 399:riguo horto olus,
id. ib. 8, 646:de purpureis vitibus uvas,
id. ib. 8, 676:fructus,
Hor. Ep. 1, 12, 1: omnia venena, * Cat. 14, 19:sarmenta virgultaque,
Caes. B. G. 3, 18:serpentes,
Nep. Hann. 10, 4:naufragium,
Cic. Sest. 6, 15: mortualia, glossaria conlegitis et lexidia, res taetras et inanes, Domit. ap. Gell. 18, 7, 3:pecuniam,
Hor. Ep. 1, 10, 47:viatica,
id. ib. 2, 2, 26; cf.:stipem a tyrannis,
to obtain by begging, Liv. 38, 45, 9:aër umorem colligens,
Cic. N. D. 2, 39, 101:imbres,
Hor. Ep. 1, 15, 15; cf.:pluvias aquas,
Quint. 10, 1, 109; 5. 14, 31:ventus per loca subcava terrae Collectus,
Lucr. 6, 558:procellam,
id. 6, 124:spiritum,
Plin. 19, 6, 26, § 78; Quint. 11, 3, 53:flatus cornibus,
Sil. 14, 390:collectae ex alto nubes,
heaped together, Verg. G. 1, 324:pulvis collectus turbine,
Hor. S. 1, 4, 31; and poet.:pulverem Olympicum Collegisse juvat,
i. e. to have covered himself with it, id. C. 1, 1, 4:luna revertentes colligit ignes,
Verg. G. 1, 427:antiqua verba et figuras,
Suet. Gram. 10:equos,
to check, restrain, stop, Ov. M. 2, 398; so,gressum,
Sil. 6, 399:gradum,
id. 7, 695; so,fig. iram,
id. 9, 477;and of the operation of medicine: acria viscerum colligere,
Plin. 19, 6, 26, § 85: hastas, to draw back (opp. protendere), Tac. A. 2, 21:librum,
to catch a falling book, Plin. Ep. 2, 1, 5:apparatu nobis (sc. oratoribus) opus est et rebus exquisitis, undique collectis, arcessitis, comportatis,
Cic. de Or. 3, 24, 92; cf.:interea, dum haec, quae dispersa sunt, cogantur,
id. ib. 1, 42, 191: sarcinas; to pack one ' s luggage for a journey:annus octogesimus admonet me, ut sarcinas colligam ante quam proficiscar e vitā,
Varr. R. R. 1, 1, 1; also: sarcinas conligere = sarcinas conferre, to gather and put in order the baggage of an army before a battle, Sall. J. 97, 4: vasa, milit. t. t.., to pack together, pack up, to break up the camp for a march, Cic. Verr. 2, 4, 19, § 40; Liv. 21, 47, 2; 22, 30, 1:arma = remos,
i. e. to take in hand, take up, Verg. A. 5, 15 Forbig. ad loc.—Of persons, mostly milit., to collect, assemble, bring together:B.exercitus collectus ex senibus desperatis,
Cic. Cat. 2, 3, 5:ex urbe, ex agris, numerum hominum,
id. ib. 2, 4, 8:milites,
id. Verr. 2, 5, 51, § 133:reliquos ex fugā,
Nep. Hann. 6 fin.:manu collectā in Thraciam introiit,
id. Alcib. 7, 4; cf. Liv. 1, 5, 4, and Tac. Agr. 37:de pagis omnibus bonos viros,
Cic. Fin. 2, 4, 12: se colligere, to gather, collect:in moenia,
Sil. 10, 390:ex regno alicujus,
Cic. Imp. Pomp. 9, 24: ad. aciem, Auct. B. Afr. 70; so, collecti, those who have collected:in aestuaria ac paludes,
Caes. B. G. 2, 28; cf. Tac. A. 2, 11.—Esp., with the accessory idea of shortening, by bringing together, to contract, draw up, compress, collect, concentrate (mostly poet. for the more usual contraho, coërceo, etc.):b.in spiram tractu se colligit anguis,
Verg. G. 2, 154; cf.:cogebantur breviore spatio et ipsi orbem colligere,
Liv. 2, 50, 7:alitis in parvae subitam collecta figuram,
Verg. A. 12, 862 Wagn. N. cr.:apicem collectus in unum,
Ov. M. 13, 910:pedes,
to compress, Tib. 1, 8, 14:volumina collecta in artum,
Plin. 8, 16, 17, § 45: se collegit in arma, covered himself with or concealed himself behind his shield, Verg. A. 12, 491; cf. id. ib. 10, 412 (post scutum se clausit, Serv.; Gr. sustaleis en aspidi, ep aspidos); cf. Stat. Th. 11, 545; Sil. 10, 255; 10, 129:pallium,
to gather up, Plaut. Capt. 4, 2, 9:togam,
Mart. 7, 33, 4:12, 48, 5: per vulnera colligit hostes,
causes them to retreat, Sil. 10, 3.—Hence,Medic. t. t., to make thick, to thicken (cf. cogo), Scrib. Comp. 95; 129; 138; 169; cf. Plin. 34, 11, 27, § 114.—II.Trop.A.To bring together, collect, to get, gain, acquire, produce, etc. (very freq. and class.):b.sescentae ad eam rem causae possunt conligi,
Plaut. Trin. 3, 3, 62:conlectis omnibus bellis civilibus,
i. e. brought together in speaking, adduced, Cic. Fam. 4, 3, 1; cf. id. Sest. 6, 15:flammarum iras,
Lucr. 1, 723; cf. Hor. A. P. 160; Val. Fl. 7, 335:multaque facete dicta, ut ea, quae a sene Catone collecta sunt,
Cic. Off. 1, 29, 104; 1, 42, 191:res undique conlectae,
id. ib. 3, 24, 92:quaedam conlecta edere,
Quint. 5, 10, 120:sparsa argumenta,
id. 5, 7, 18: antiqua verba, Suet. [p. 367] Gram. 10:omnes rumorum et contionum ventos,
Cic. Clu. 28, 77:rumorem bonum,
id. Leg. 1, 19, 50:peccata consulum,
id. ib. 3, 10, 23:vestigia Pythagoreorum,
id. Tusc. 4, 2, 3:existimationem multo sudore,
id. Div. in Caecil. 22, 72:benevolentiam civium blanditiis,
id. Lael. 17, 61:magnam gratiam magnamque dignitatem ex hoc labore,
id. Q. Fr. 2, 15 (16), 1:auctoritatem,
Caes. B. G. 6, 12:famam clementiae,
Liv. 21, 48, 10:tantum amoris favorisque,
Suet. Claud. 12; Prop. 2 (3), 14, 9:invidiam crudelitatis ex eo,
Cic. Verr. 2, 5, 8, § 19:crimina majestatis,
Plin. Pan. 33 fin.:sitim,
Verg. G. 3, 327; Ov. M. 5, 446; 6, 341 (cf.:adducere sitim,
Hor. C. 4, 12, 13):frigus,
Hor. Ep. 1, 11, 13:rabiem,
Verg. A. 9, 63; Ov. M. 1, 234; 9, 212:odium,
id. ib. 3, 258:usum patiendi,
id. Am. 1, 8, 75:vires usu,
id. A. A. 2, 339; cf. Liv. 29, 30, 5; Sil. 4, 307.—Of number, distance, etc., to amount or come to, extend; pass., to be reckoned (rare, and only in post-Aug. prose):B.ut LX. passus plerique (rami) orbe colligant,
Plin. 12, 5, 11, § 23:ambitus per frontem centum duos pedes colligit,
id. 36, 12, 17, § 77:ad quos (consules) a regno Numae colliguntur anni DXXXV.,
id. 13, 13, 27, § 85; so Tac. G. 37; id. Or. 17.—Colligere se or animum, mentem, etc., to collect one ' s self, to compose one ' s self, to recover one ' s courage, resolution, etc. (very freq. and class.):C.quid est autem se ipsum colligere, nisi dissipatas animi partes rursum in suum locum cogere?
Cic. Tusc. 4, 36, 78: se, Afran. ap. Charis. p. 195 P.; Lucr. 3, 925; Cic. Quint. 16, 53; id. Div. 1, 27, 57; id. Div. in Caecil. 12, 37; id. Fam. 5, 18, 1; id. de Or. 1, 7, 24; id. Tusc. 1, 24, 58; Caes. B. C. 1, 14:se colligere,
to rally, id. B.G. 5, 17:se ex timore,
id. B.C. 3, 65; Suet. Calig. 50:animos,
Liv. 3, 60, 11; cf. in pass., id. 10, 41, 13:animum,
Tac. A. 1, 12; Suet. Ner. 48:animum cogitationemque,
Plin. Ep. 2, 11, 14:mentem,
Ov. M. 14, 352; cf.:mentem cum vultu,
id. Am. 1, 14, 55:paulatim mente collectā,
Curt. 8, 6, 22; cf.:colligere spiritum,
to take breath, Quint. 11, 3, 53.—To gather up in memory, put together in the mind, to think upon, weigh, consider:b.cum et nostrae rei publicae detrimenta considero, et maximarum civitatum veteres animo calamitates colligo,
Cic. Inv. 1, 1, 1:ut memineris, quae, etc.... quae, si colliges, et sperabis omnia optime, et, etc.,
id. Fam. 4, 13, 7; 6, 2, 4:levis haec insania quantas Virtutes habeat, sic collige,
Hor. Ep. 2, 1, 119; cf.:sic collige mecum,
id. S. 2, 1, 51. —Esp. freq.,To put together mentally, etc., i. e. to gather, conclude, deduce, infer from what precedes (most freq. in Quint.); constr.: aliquid, aliquid ex aliquā re, per aliquam rem, aliquā re.—With ex:1.ex eo colligere potes, quantā occupatione distinear,
Cic. Att. 2, 23, 1; so Quint. 5, 10, 80; 7, 2, 3; 7, 8, 6; 8, 4, 16; 4, 4, 5 al.; Suet. Tib. 67.—With per:aliquid per aliud,
Quint. 5, 10, 11; so id. 4, 2, 81.—With abl. without a prep.:quod multis et acutis conclusionibus colligunt,
Quint. 2, 20, 5; so id. 3, 6, 103; 5, 13, 14; 6, 3, 37; 7, 4, 1 al.; Col. 4, 3, 2 al.—With inde:paucitatem inde hostium colligentes,
Liv. 7, 37, 9:bene colligit, haec pueris et mulierculis esse grata,
Cic. Off. 2, 16, 57:neque hoc colligi desideramus, disertiores esse antiquos, etc.,
Tac. Or. 27; Quint. 5, 14, 22; 7, 3, 18; 1, 10, 42; Ov. M. 11, 380; Pers. 5, 85.—Hence,collectus, a, um, P. a., contracted, narrow (opp. effusus):2.tanto beatior, quanto collectior,
App. Mag. 21, p. 287:corpora collectiora (opp. effusiora),
Calp. Flacc. Decl. 2, p. 795:tempus collectius,
Tert. Monog. 14.— Adv.: collectē, summarily, briefly, strictly:ponere aliquod verbum,
Non. p. 164, 1.—collectum, i, n., that which is collected as food, Plin. 11, 37, 60, § 159.2.col-lĭgo ( conl-), āvi, ātum, 1, v. a., to bind, tie, or fasten together, to connect, bind, tie up (in good prose).I.Prop.:II.omne colligatum solvi potest,
Cic. Univ. 11, 35:corpora colligata vinculis naturalibus,
id. ib.; cf. id. ib. 5, 13: vasa (of warlike implements; cf. the preced. art., I. A. 1. fin.), Plaut. Ps. 4, 3, 16:manus,
id. Ep. 5, 2, 23; cf. id. ib. 5, 2, 25, and the common expression in the formula: i, lictor, colliga manus, tie the prisoner ' s hands, Cic. Rab. Perd. 4, 13; Liv. 1, 26, 8: conligavit eum miseris modis, Ter. Eun. 5, 4, 33:pluribus scutis uno ictu pilorum transfixis et colligatis,
fastened to one another, Caes. B. G. 1, 25:solum herbis colligatum,
thickly overgrown, Col. 2, 17, 5:bitumen vulnera colligat,
Plin. 35, 15, 51, § 181; cf.: colligatis vulneribus, * Suet. Tib. 61.—Trop.A.In gen., to unite, combine, connect (rare except in Cic.):B.homines inter se sermonis vinclo,
Cic. Rep. 3, 2, 3:officiorum genera inter se colligata atque implicata sunt,
id. Off. 1, 5, 15; cf.:(res) omnes inter se aptae colligataeque,
id. N. D. 1, 4, 9:sententias verbis,
to join together rhetorically, id. Or. 50, 168:annorum septingentorum memoriam uno libro,
to comprehend, comprise, id. ib. 34, 120.—With the access. idea of preventing free motion, to restrain, check, stop, hinder:impetum furentis (Antonii),
Cic. Phil. 11, 2, 4:Brutum in Graeciā,
i. e. to command that he remain there for protection, id. ib. 11, 11, 26:se cum multis,
id. Fam. 9, 17, 2.—Hence, collĭgātē, adv., connectedly, jointly:colligatius adhaerere alicui,
Aug. Doct. Christ. 1, 28. -
7 conligo
1.col-lĭgo ( conl-), lēgi, lectum, 3, v.a. [2. lego, ĕre], to gather or collect together into a whole or to a point, to assemble, draw or bring together, collect (class. and very freq.),I.Prop.A.In gen.1.Of things:2.omnia praesegmina,
Plaut. Aul. 2, 4, 34:stipulam,
Ter. Ad. 5, 3, 62; cf.: omnia furtim, Lucil. ap. Non. p. 273, 28:radices palmarum,
Cic. Verr. 2, 5, 33, § 87:apes in vas,
Varr. R. R. 2, 16, 37:ossa,
Tib. 3, 2, 19; cf.reliquias,
Suet. Tib. 54 fin.; id. Calig. 3:materiem nostram Post obitum,
Lucr. 3, 847 (and Hom. Il. 24, 793):sparsos per colla capillos in nodum,
Ov. M. 3, 170; 8, 319; and poet. transf. to the person:immissos hederā collecta capillos Calliope, etc.,
id. ib. 5, 338; so,sinus fluentes,
Verg. A. 1, 320:flores,
Ov. M. 5, 399:riguo horto olus,
id. ib. 8, 646:de purpureis vitibus uvas,
id. ib. 8, 676:fructus,
Hor. Ep. 1, 12, 1: omnia venena, * Cat. 14, 19:sarmenta virgultaque,
Caes. B. G. 3, 18:serpentes,
Nep. Hann. 10, 4:naufragium,
Cic. Sest. 6, 15: mortualia, glossaria conlegitis et lexidia, res taetras et inanes, Domit. ap. Gell. 18, 7, 3:pecuniam,
Hor. Ep. 1, 10, 47:viatica,
id. ib. 2, 2, 26; cf.:stipem a tyrannis,
to obtain by begging, Liv. 38, 45, 9:aër umorem colligens,
Cic. N. D. 2, 39, 101:imbres,
Hor. Ep. 1, 15, 15; cf.:pluvias aquas,
Quint. 10, 1, 109; 5. 14, 31:ventus per loca subcava terrae Collectus,
Lucr. 6, 558:procellam,
id. 6, 124:spiritum,
Plin. 19, 6, 26, § 78; Quint. 11, 3, 53:flatus cornibus,
Sil. 14, 390:collectae ex alto nubes,
heaped together, Verg. G. 1, 324:pulvis collectus turbine,
Hor. S. 1, 4, 31; and poet.:pulverem Olympicum Collegisse juvat,
i. e. to have covered himself with it, id. C. 1, 1, 4:luna revertentes colligit ignes,
Verg. G. 1, 427:antiqua verba et figuras,
Suet. Gram. 10:equos,
to check, restrain, stop, Ov. M. 2, 398; so,gressum,
Sil. 6, 399:gradum,
id. 7, 695; so,fig. iram,
id. 9, 477;and of the operation of medicine: acria viscerum colligere,
Plin. 19, 6, 26, § 85: hastas, to draw back (opp. protendere), Tac. A. 2, 21:librum,
to catch a falling book, Plin. Ep. 2, 1, 5:apparatu nobis (sc. oratoribus) opus est et rebus exquisitis, undique collectis, arcessitis, comportatis,
Cic. de Or. 3, 24, 92; cf.:interea, dum haec, quae dispersa sunt, cogantur,
id. ib. 1, 42, 191: sarcinas; to pack one ' s luggage for a journey:annus octogesimus admonet me, ut sarcinas colligam ante quam proficiscar e vitā,
Varr. R. R. 1, 1, 1; also: sarcinas conligere = sarcinas conferre, to gather and put in order the baggage of an army before a battle, Sall. J. 97, 4: vasa, milit. t. t.., to pack together, pack up, to break up the camp for a march, Cic. Verr. 2, 4, 19, § 40; Liv. 21, 47, 2; 22, 30, 1:arma = remos,
i. e. to take in hand, take up, Verg. A. 5, 15 Forbig. ad loc.—Of persons, mostly milit., to collect, assemble, bring together:B.exercitus collectus ex senibus desperatis,
Cic. Cat. 2, 3, 5:ex urbe, ex agris, numerum hominum,
id. ib. 2, 4, 8:milites,
id. Verr. 2, 5, 51, § 133:reliquos ex fugā,
Nep. Hann. 6 fin.:manu collectā in Thraciam introiit,
id. Alcib. 7, 4; cf. Liv. 1, 5, 4, and Tac. Agr. 37:de pagis omnibus bonos viros,
Cic. Fin. 2, 4, 12: se colligere, to gather, collect:in moenia,
Sil. 10, 390:ex regno alicujus,
Cic. Imp. Pomp. 9, 24: ad. aciem, Auct. B. Afr. 70; so, collecti, those who have collected:in aestuaria ac paludes,
Caes. B. G. 2, 28; cf. Tac. A. 2, 11.—Esp., with the accessory idea of shortening, by bringing together, to contract, draw up, compress, collect, concentrate (mostly poet. for the more usual contraho, coërceo, etc.):b.in spiram tractu se colligit anguis,
Verg. G. 2, 154; cf.:cogebantur breviore spatio et ipsi orbem colligere,
Liv. 2, 50, 7:alitis in parvae subitam collecta figuram,
Verg. A. 12, 862 Wagn. N. cr.:apicem collectus in unum,
Ov. M. 13, 910:pedes,
to compress, Tib. 1, 8, 14:volumina collecta in artum,
Plin. 8, 16, 17, § 45: se collegit in arma, covered himself with or concealed himself behind his shield, Verg. A. 12, 491; cf. id. ib. 10, 412 (post scutum se clausit, Serv.; Gr. sustaleis en aspidi, ep aspidos); cf. Stat. Th. 11, 545; Sil. 10, 255; 10, 129:pallium,
to gather up, Plaut. Capt. 4, 2, 9:togam,
Mart. 7, 33, 4:12, 48, 5: per vulnera colligit hostes,
causes them to retreat, Sil. 10, 3.—Hence,Medic. t. t., to make thick, to thicken (cf. cogo), Scrib. Comp. 95; 129; 138; 169; cf. Plin. 34, 11, 27, § 114.—II.Trop.A.To bring together, collect, to get, gain, acquire, produce, etc. (very freq. and class.):b.sescentae ad eam rem causae possunt conligi,
Plaut. Trin. 3, 3, 62:conlectis omnibus bellis civilibus,
i. e. brought together in speaking, adduced, Cic. Fam. 4, 3, 1; cf. id. Sest. 6, 15:flammarum iras,
Lucr. 1, 723; cf. Hor. A. P. 160; Val. Fl. 7, 335:multaque facete dicta, ut ea, quae a sene Catone collecta sunt,
Cic. Off. 1, 29, 104; 1, 42, 191:res undique conlectae,
id. ib. 3, 24, 92:quaedam conlecta edere,
Quint. 5, 10, 120:sparsa argumenta,
id. 5, 7, 18: antiqua verba, Suet. [p. 367] Gram. 10:omnes rumorum et contionum ventos,
Cic. Clu. 28, 77:rumorem bonum,
id. Leg. 1, 19, 50:peccata consulum,
id. ib. 3, 10, 23:vestigia Pythagoreorum,
id. Tusc. 4, 2, 3:existimationem multo sudore,
id. Div. in Caecil. 22, 72:benevolentiam civium blanditiis,
id. Lael. 17, 61:magnam gratiam magnamque dignitatem ex hoc labore,
id. Q. Fr. 2, 15 (16), 1:auctoritatem,
Caes. B. G. 6, 12:famam clementiae,
Liv. 21, 48, 10:tantum amoris favorisque,
Suet. Claud. 12; Prop. 2 (3), 14, 9:invidiam crudelitatis ex eo,
Cic. Verr. 2, 5, 8, § 19:crimina majestatis,
Plin. Pan. 33 fin.:sitim,
Verg. G. 3, 327; Ov. M. 5, 446; 6, 341 (cf.:adducere sitim,
Hor. C. 4, 12, 13):frigus,
Hor. Ep. 1, 11, 13:rabiem,
Verg. A. 9, 63; Ov. M. 1, 234; 9, 212:odium,
id. ib. 3, 258:usum patiendi,
id. Am. 1, 8, 75:vires usu,
id. A. A. 2, 339; cf. Liv. 29, 30, 5; Sil. 4, 307.—Of number, distance, etc., to amount or come to, extend; pass., to be reckoned (rare, and only in post-Aug. prose):B.ut LX. passus plerique (rami) orbe colligant,
Plin. 12, 5, 11, § 23:ambitus per frontem centum duos pedes colligit,
id. 36, 12, 17, § 77:ad quos (consules) a regno Numae colliguntur anni DXXXV.,
id. 13, 13, 27, § 85; so Tac. G. 37; id. Or. 17.—Colligere se or animum, mentem, etc., to collect one ' s self, to compose one ' s self, to recover one ' s courage, resolution, etc. (very freq. and class.):C.quid est autem se ipsum colligere, nisi dissipatas animi partes rursum in suum locum cogere?
Cic. Tusc. 4, 36, 78: se, Afran. ap. Charis. p. 195 P.; Lucr. 3, 925; Cic. Quint. 16, 53; id. Div. 1, 27, 57; id. Div. in Caecil. 12, 37; id. Fam. 5, 18, 1; id. de Or. 1, 7, 24; id. Tusc. 1, 24, 58; Caes. B. C. 1, 14:se colligere,
to rally, id. B.G. 5, 17:se ex timore,
id. B.C. 3, 65; Suet. Calig. 50:animos,
Liv. 3, 60, 11; cf. in pass., id. 10, 41, 13:animum,
Tac. A. 1, 12; Suet. Ner. 48:animum cogitationemque,
Plin. Ep. 2, 11, 14:mentem,
Ov. M. 14, 352; cf.:mentem cum vultu,
id. Am. 1, 14, 55:paulatim mente collectā,
Curt. 8, 6, 22; cf.:colligere spiritum,
to take breath, Quint. 11, 3, 53.—To gather up in memory, put together in the mind, to think upon, weigh, consider:b.cum et nostrae rei publicae detrimenta considero, et maximarum civitatum veteres animo calamitates colligo,
Cic. Inv. 1, 1, 1:ut memineris, quae, etc.... quae, si colliges, et sperabis omnia optime, et, etc.,
id. Fam. 4, 13, 7; 6, 2, 4:levis haec insania quantas Virtutes habeat, sic collige,
Hor. Ep. 2, 1, 119; cf.:sic collige mecum,
id. S. 2, 1, 51. —Esp. freq.,To put together mentally, etc., i. e. to gather, conclude, deduce, infer from what precedes (most freq. in Quint.); constr.: aliquid, aliquid ex aliquā re, per aliquam rem, aliquā re.—With ex:1.ex eo colligere potes, quantā occupatione distinear,
Cic. Att. 2, 23, 1; so Quint. 5, 10, 80; 7, 2, 3; 7, 8, 6; 8, 4, 16; 4, 4, 5 al.; Suet. Tib. 67.—With per:aliquid per aliud,
Quint. 5, 10, 11; so id. 4, 2, 81.—With abl. without a prep.:quod multis et acutis conclusionibus colligunt,
Quint. 2, 20, 5; so id. 3, 6, 103; 5, 13, 14; 6, 3, 37; 7, 4, 1 al.; Col. 4, 3, 2 al.—With inde:paucitatem inde hostium colligentes,
Liv. 7, 37, 9:bene colligit, haec pueris et mulierculis esse grata,
Cic. Off. 2, 16, 57:neque hoc colligi desideramus, disertiores esse antiquos, etc.,
Tac. Or. 27; Quint. 5, 14, 22; 7, 3, 18; 1, 10, 42; Ov. M. 11, 380; Pers. 5, 85.—Hence,collectus, a, um, P. a., contracted, narrow (opp. effusus):2.tanto beatior, quanto collectior,
App. Mag. 21, p. 287:corpora collectiora (opp. effusiora),
Calp. Flacc. Decl. 2, p. 795:tempus collectius,
Tert. Monog. 14.— Adv.: collectē, summarily, briefly, strictly:ponere aliquod verbum,
Non. p. 164, 1.—collectum, i, n., that which is collected as food, Plin. 11, 37, 60, § 159.2.col-lĭgo ( conl-), āvi, ātum, 1, v. a., to bind, tie, or fasten together, to connect, bind, tie up (in good prose).I.Prop.:II.omne colligatum solvi potest,
Cic. Univ. 11, 35:corpora colligata vinculis naturalibus,
id. ib.; cf. id. ib. 5, 13: vasa (of warlike implements; cf. the preced. art., I. A. 1. fin.), Plaut. Ps. 4, 3, 16:manus,
id. Ep. 5, 2, 23; cf. id. ib. 5, 2, 25, and the common expression in the formula: i, lictor, colliga manus, tie the prisoner ' s hands, Cic. Rab. Perd. 4, 13; Liv. 1, 26, 8: conligavit eum miseris modis, Ter. Eun. 5, 4, 33:pluribus scutis uno ictu pilorum transfixis et colligatis,
fastened to one another, Caes. B. G. 1, 25:solum herbis colligatum,
thickly overgrown, Col. 2, 17, 5:bitumen vulnera colligat,
Plin. 35, 15, 51, § 181; cf.: colligatis vulneribus, * Suet. Tib. 61.—Trop.A.In gen., to unite, combine, connect (rare except in Cic.):B.homines inter se sermonis vinclo,
Cic. Rep. 3, 2, 3:officiorum genera inter se colligata atque implicata sunt,
id. Off. 1, 5, 15; cf.:(res) omnes inter se aptae colligataeque,
id. N. D. 1, 4, 9:sententias verbis,
to join together rhetorically, id. Or. 50, 168:annorum septingentorum memoriam uno libro,
to comprehend, comprise, id. ib. 34, 120.—With the access. idea of preventing free motion, to restrain, check, stop, hinder:impetum furentis (Antonii),
Cic. Phil. 11, 2, 4:Brutum in Graeciā,
i. e. to command that he remain there for protection, id. ib. 11, 11, 26:se cum multis,
id. Fam. 9, 17, 2.—Hence, collĭgātē, adv., connectedly, jointly:colligatius adhaerere alicui,
Aug. Doct. Christ. 1, 28. -
8 colligo
I col-ligo, āvī, ātum, āre1) связывать ( manus C); перевязывать ( vulnera Su)2) соединять (hommes vinculo sermonis inter se C); скреплять ( uno ictu pilorum scuta Cs)3) задерживать (aliquem in Graecia C); сдерживать, умерять, останавливать ( impĕtum alicujus C)4) объединятьseptingentorum annorum memoriam uno libro c. C — объединить (изложить) историю семисот лет в одной книгеomne colligatum solvi potest C — всё, что связано, может распастьсяII col-ligo, lēgī, lēctum, ere [ lego I ]1)а) собирать (omnia praesegmina Pl; sarmenta virgultaque Cs; fructūs H; flores O; multa multorum facete dicta C); собирать, скручивать (capillos sparsos in nodum O; neta in globum Hier); собирать, укладыватьc. sarcinas Sl (sarcinulas Pt, J) — укладывать свои пожитки, перен. готовиться уходить (уезжать)c. vasa воен. L — собираться к выступлению в походб) собирать, скоплять, накапливать (aquas Q, O; umorem C; pecuniam H); набирать (exercitus collectus ex senibus desperatis C); собирать, стягивать, сосредоточивать (milites, copias undique C; dispersos QC)breviore spatio orbem c. L — сплотить свои ряды на меньшем участкеse in moenia c. Sil — укрыться за (городскими) стенамиse c. или colligi in arma V, Sil — прикрыться щитомse in spiram c. V — свернуться (о змее)vertex apicem collectus in unum O — утёс, заканчивающийся единственным пиком2)а) подбирать (pallium Pl; togam M); поднимать ( librum elapsum PJ)c. arma (sc. navis) V — свернуть (убрать) паруса (= contrahere vela)c. hastas T — отводить назад копья3) содержать в себе, простираться, иметь протяжением ( sexaginta ducentos pedes PM)centum et viginti anni ab interitu Ciceronis in hunc diem colliguntur T — со смерти Цицерона до этого дня прошло 120 лет4) располагать в порядке, перебирать, излагать, перечислять (aliquos memoriter C; singula PJ)c. aliquid in artum PM — сжато изложить что-л.5) исчислять, определять ( intervalla siderum et mensuras solis ac terrae Q)6) сдерживать, останавливать ( amentes equos O)c. gressum или gradum Sil — останавливатьсяc. iram Sil (9, 477) — подавлять (умерять) гнев (ср. 7.)7) приобретать, получать (robur V; vires ad agendum aliquid L); снискивать, стяжать (benevolentiam civium aliquā re C; famam clementiae L; auctoritatem Cs)c. iram H (iras VF) — разгневаться (ср. 6.)c. frigus H — озябнутьc. sitim V (Ge. 3, 327) — возбуждать жажду, но O (M. 5, 446) почувствовать жаждуc. gaudia Prp — ощутить радостьcrudelitatis invidiam ex aliquā re c. C — навлечь на себя чём-л. упрёк в жестокости8) возвр.se c. C etc., c. animum T (animos L) или mentem O — приходить в себя, оправлятьсяc. se ex somno Lcr — пробуждаться ото снаc. se ex timore Cs — оправиться от страхаc. cum vultu montem O — хранить душевное равновесие при спокойном выражении лица9) делать вывод, (умо)заключать (aliquid ex aliquā re, per aliquid и aliquā re Q etc.)os laesum esse ex dolore colligimus CC — боль свидетельствует нам, что кость повреждена -
9 colligo [2]
2. col-ligo, lēgī, lēctum, ere (con u. legere), zusammenlesen, auflesen, sammeln, aufsammeln, I) eig.: a) mit der Hand usw., sarmenta virgultaque, Caes.: radices palmarum agrestium, Cic.: fructus, Hor.: flores, Ov.: venenatas serpentes, Nep.: ossa (Gebeine), Tibull.: sarcinas, auf einen Haufen zusammenbringen, Sall.; dah. sein Bündel schnüren, sich zum Aufbruch rüsten, Varr.: ebenso sarcinulas, seine sieben Sachen zusammenpacken, Petr. u. Iuven.: vasa, das G. zusammenpacken, sich zum Aufbruch rüsten, Liv. (s. Fabri Liv. 21, 47, 2): rei publicae naufragium (im Bilde), Cic.: omnes rumorum et contionum ventos (im Bilde = jedes G. u. Volksgeschwätz zur Anstiftung von Unruhen benutzen), Cic.: vasa ex tuguriis, Sall.: faces undique ex agris, Liv.: uvas de vitibus, Ov.: apes in vas, Varr.: neta in globum, auf ein Knäuel wickeln, Hieron.: mucrone frusta, einzeln anspießen, Petr.: stipem a tyrannis, Liv. – b) übh. auf einen Punkt zusammenbringen, α) sammeln, zusammenhäufen, pecuniam, Hor.: aquam uberiorem, Cic.: pluvias aquas, Quint.: curriculo pulverem Olympicum, Hor.: spiritum, Atem schöpfen, Quint. u. Petr.: diu vocem collegi, ich suchte lange meine Worte, Petr.: v. lebl. Subjj., aër umorem colligens, Cic.: pluviam (von der Nacht), Verg.: revertentes ignes (v. Monde), Verg.: rugas (v. Gesicht), Sen. – v. Lebl., einen gewissen Raum einnehmen, fassen, rami (ficus) in excelsum emicant..., ut LX passus plerique orbe colligant, im Umfang einnehmen, Plin.: capitis ambitus per frontem centum duos pedes colligit, Plin. – β) versammelnd sammeln, zusammenbringen, -ziehen, -raffen, konzentrieren, milites, Cic.: copias od. naves in unum, Liv.: omnes copias undique, Cic.: de pagis omnibus bonos viros, Cic.: ex agris ingentem numerum perditorum hominum, Cic.: reliquos ex fuga, Nep.: conquisitum et collectum vulgus, und zu einem Haufen vereinigte Menge, Tac.: dah. se coll., sich sammeln, sich zusammenscharen, absol., Caes.: se ex regno alcis, Cic.: se in unum od. in orbem, Liv.: se in moenia, Sil.: se ad aciem, Auct. b. Afr.: – c) in sich zusammennehmen, in die Höhe nehmen, aufnehmen, aufraffen, aufschürzen, α) übh.: corpus, Iustin.: librum elapsum, Plin. ep.: lapsum de pulvere follem. Mart.: pallium, Plaut.: togam, Mart.: tunicam altius, Petr.: cultum suum (seinen Roquelaure), Petr.: sinus fulvo in nodum auro, Verg. capillos sparsos per colla in nodum, aufnesteln, Ov.: arma od. pedes, die Segel einziehen, Verg.: u. Tibull. – β) enger zusammenziehen, zusammendrängen, vertex in unum apicem collectus, Ov.: bes. leb. Wesen, orbem breviore spatio, enger ziehen, Liv.: testudo, ubi conlecta in suum tegumen est, Liv.: se in spiram (v. einer Schlange), Verg.: se c. od. colligi in arma, sich hinter dem (vorgehaltenen) Speere zusammenducken, Verg. u. Sil.: u. so c. in clipeum artus, Stat. (vgl. Thiel Verg. Aen. 12, 191). – d) hemmend zurückziehen, hemmen, equos, Ov.: hastas (Ggstz. protendere), Tac.: gressum od. gradum, Sil.: acria viscerum, hemmen, Plin. – e) verdichtend zusammenziehen, verdichten, colligi in pilulas, Plin.: alqd pane, Plin.: melle colligitur medicamentum, Scrib.: collecta (n. pl.) cum melle, Cels. – II) übtr.: 1) zusammenlesen, -suchen, sammeln, facete dicta, Cic.: res undique, Cic.: multa in conventu vitia in alqm, viele Fehler zu jmds. Schaden entdecken, Cic.: quaedam collecta edere, Quint.: veteres ortus cometarum collectos habere, Sen. phil. – 2) ein Gut od. Übel jmdm. zuziehen, (bei jmd.) erregen, od. gew. sich zuziehen, sich erwerben, sammeln, erlangen, empfangen, gewinnen, ernten, sowohl ein physisches, robur, Verg.: frigus, Hor.: sitim, Verg. u. Ov.: sitim ab aestu, Ov.: vires, Liv.: agendo ac moliendo vires ad agendum aliquid, Liv.: als ein geistiges, alci benevolentiam od. odium exercitus (v. Glück od. Unglück), Caes.: benevolentiam, Cic.: odium, Ov.: iram (Ggstz. ponere), Hor.: benevolentiam ab auditorum persona, Cornif. rhet.: benevolentiam civium blanditiis et assentationibus, Cic.: ex hoc labore magnam gratiam magnamque dignitatem, Cic.: invidiam crudelitatis ex eo, Cic.: gratia non virtutis spe, sed aetatis flore collecta, Cic.: rabies libidine perditorum collecta, Petr. – 3) coll. se od. animum (animos) od. mentem, sich zusammennehmen, sich sammeln, wieder zur Besinnung kommen, sich fassen, Mut fassen (Ggstz. animum confundere od. bl. confundi; vgl. Mützell Curt. 8, 6 [23], 22. p. 761, a), coll. se, Cic. u.a.: se ex timore, Caes.: animum (animos), Liv.: collecto animo, gefaßt, Tac.: colligere mentem, Curt.: mentem ab aestu (amoris), Ov. – 4) in Rede u. Gedanken zusammenstellen, a) mündlich od. schriftlich aufstellen, aufzählen, beibringen, singula, Plin. pan.: peccata consulum, Cic.: omnes excusationis causas, Hirt. b. G.: multorum naufragia fortunae, Cic.: omnia bella civilia, Cic.: res Romanas per ordinem temporum strictim, Eutr.: quos tu paulo ante memoriter collegisti, Cic.: u. rekapitulierend zusammenfassen, rekapitulieren, sparsa argumenta, Quint.: colligit fortiter, Plin. ep. – b) denkend, α) übh. in Gedanken, in der Erinnerung zusammenfassen, überdenken, quae si colliges, Cic.: cum et nostrae rei publicae detrimenta considero et maximarum civitatum veteres animo calamitates colligo, Cic. – β) rechnend zusammenbringen, im Passiv = herauskommen, sich herausstellen od. ergeben, sowohl eine Summe, cum praesertim centum et viginti annos ab interitu Ciceronis in hunc diem effici ratio temporum collegerit, Tac.: ad quos (consules) a regno Numae colliguntur anni DXXXX V, man rechnet od. es kommen (durch Rechnung) zusammen 545 Jahre, Plin.: u. so centum et viginti anni ab interitu Ciceronis in hunc diem colliguntur, Tac.: als auch ein räuml. Maß ausrechnen, berechnen, mensuram orbis terrae, Vitr.: intervalla siderum et mensuras solis ac terrae, Quint. – γ) folgernd den Schluß ziehen, folgern, schließen, abnehmen, sich ein Urteil bilden, absol., c. mendose, Pers.: sic collige mecum, Hor.: ita cognitione et ratione, ut etc., Cic. – m. Acc., nonne ista colligunt, Cic.: inde paucitatem hostium, Liv.: ex alio aliud, Quint.: ex vultu mores hominum, Petr.: consilia ex alienis vocibus, Apul.: quod ex oratione eius colligi potest, Suet.: quā colligitur aliquid per aliud, Quint.: quod res omnis signis colligeretur, Quint. – m. folg. Acc. u. Infin., bene etiam colligit haec pueris et mulierculis esse grata, Cic.: os laesum esse ex dolore colligimus, Cels.: ex quo colligi potest et Corvinum ab illis audiri potuisse, Tac.: quod iam nullum esse spatio annorum colligi potest, Vell.: poet. m. Nom. u. Infin., colligor ex ipso dominae placuisse sepulchro, Ov. am. 2, 6, 61. – m. folg. indir. Fragesatz, ex co colligere poteris, quantā occupatione distinear, Cic.: quaedam notae sunt, ex quibus quid eventurum sit colligere possimus, Cels.: experimento facile colligitur, utrum... an non etc., Cels. – m. folg. quod (daß), quam sit assidua fortunae comes invidia, etiam hoc colligi potest, quod fuere, qui etc., Vell. 1, 9, 6. – / Im Vulgärlat. der Eccl. Perf. collexi, s. Rönsch Itala p. 286.
-
10 colligo
1. col-ligo, āvī, ātum, āre (con u. ligo, āre), zusammenbinden, durch ein Band zusammenknüpfen (Ggstz. solvere), I) das eine mit dem andern: 1) eig.: manus, Cic.: arte manus, Plaut.: pluribus eorum scutis uno ictu pilorum transfixis et colligatis, aneinander geheftet, Caes.: linum in fasciculos manuales colligatum, Plin.: taurus et ursus inter se colligati, Sen. – 2) übtr.: a) übh. durch irgend ein Band verknüpfen, verketten (gew. mit inter se), (mens) homines antea dissociatos iucundissimo inter se sermonis vinculo colligavit, Cic. de rep. 3, 2, 3. – gew. im Passiv, res omnes inter se aptae colligataeque, Cic.: quae quattuor (officiorum genera) quamquam inter se colligata atque implicita sunt, tamen etc., Cic.: tenaciter colligari (gefesselt werden) a femina, Augustin. conf. 8, 1. – b) periodisch verknüpfen, id enim aures exspectant, ut verbis colligentur sententiae, Cic. or. 168. – c) jmd. politisch verstricken, se cum multis, Cic. ep. 9, 17, 2. – d) jmd. wo binden, d.i. zu bleiben verpflichten, alqm in Graecia, Cic. Phil. 11, 26. – II) in seinen Teilen, organisch, in sich verbinden, 1) eig.: a) übh. (Ggstz. solvere, dissolvere), omne colligatum solvi potest, Cic.: colligata corpora vinculis animalibus, die mit beseelten Bändern zusammengehaltenen, Cic.: bitumen vulnera colligat (bindet), Plin.: solum conspissatum et herbis colligatum, Col. – b) mit einer————Binde usw. zusammenbinden, zubinden, verbinden, crura fracta mox circumdatis ferulis colligata, Col.: colligatis vulneribus, Suet. – c) ein leb. Wesen mit Banden binden, fesseln, colligavit eum miseris modis, Ter.: nimis arte colligor, Plaut.: cur re inquisitā colligor? Plaut. – 2) übtr.: a) etw. in der Darstellung zu einem Ganzen zusammenfassen, septingentorum annorum memoriam uno libro, Cic. or. 120. – b) etwas in seiner Bewegung binden, hemmen, impetum furentis (Antonii) vitae suae periculo, Cic. Phil. 11, 4.————————2. col-ligo, lēgī, lēctum, ere (con u. legere), zusammenlesen, auflesen, sammeln, aufsammeln, I) eig.: a) mit der Hand usw., sarmenta virgultaque, Caes.: radices palmarum agrestium, Cic.: fructus, Hor.: flores, Ov.: venenatas serpentes, Nep.: ossa (Gebeine), Tibull.: sarcinas, auf einen Haufen zusammenbringen, Sall.; dah. sein Bündel schnüren, sich zum Aufbruch rüsten, Varr.: ebenso sarcinulas, seine sieben Sachen zusammenpacken, Petr. u. Iuven.: vasa, das G. zusammenpacken, sich zum Aufbruch rüsten, Liv. (s. Fabri Liv. 21, 47, 2): rei publicae naufragium (im Bilde), Cic.: omnes rumorum et contionum ventos (im Bilde = jedes G. u. Volksgeschwätz zur Anstiftung von Unruhen benutzen), Cic.: vasa ex tuguriis, Sall.: faces undique ex agris, Liv.: uvas de vitibus, Ov.: apes in vas, Varr.: neta in globum, auf ein Knäuel wickeln, Hieron.: mucrone frusta, einzeln anspießen, Petr.: stipem a tyrannis, Liv. – b) übh. auf einen Punkt zusammenbringen, α) sammeln, zusammenhäufen, pecuniam, Hor.: aquam uberiorem, Cic.: pluvias aquas, Quint.: curriculo pulverem Olympicum, Hor.: spiritum, Atem schöpfen, Quint. u. Petr.: diu vocem collegi, ich suchte lange meine Worte, Petr.: v. lebl. Subjj., aër umorem colligens, Cic.: pluviam (von der Nacht), Verg.: revertentes ignes (v. Monde), Verg.: rugas (v. Gesicht), Sen. – v. Lebl.,————einen gewissen Raum einnehmen, fassen, rami (ficus) in excelsum emicant..., ut LX passus plerique orbe colligant, im Umfang einnehmen, Plin.: capitis ambitus per frontem centum duos pedes colligit, Plin. – β) versammelnd sammeln, zusammenbringen, -ziehen, -raffen, konzentrieren, milites, Cic.: copias od. naves in unum, Liv.: omnes copias undique, Cic.: de pagis omnibus bonos viros, Cic.: ex agris ingentem numerum perditorum hominum, Cic.: reliquos ex fuga, Nep.: conquisitum et collectum vulgus, und zu einem Haufen vereinigte Menge, Tac.: dah. se coll., sich sammeln, sich zusammenscharen, absol., Caes.: se ex regno alcis, Cic.: se in unum od. in orbem, Liv.: se in moenia, Sil.: se ad aciem, Auct. b. Afr.: – c) in sich zusammennehmen, in die Höhe nehmen, aufnehmen, aufraffen, aufschürzen, α) übh.: corpus, Iustin.: librum elapsum, Plin. ep.: lapsum de pulvere follem. Mart.: pallium, Plaut.: togam, Mart.: tunicam altius, Petr.: cultum suum (seinen Roquelaure), Petr.: sinus fulvo in nodum auro, Verg. capillos sparsos per colla in nodum, aufnesteln, Ov.: arma od. pedes, die Segel einziehen, Verg.: u. Tibull. – β) enger zusammenziehen, zusammendrängen, vertex in unum apicem collectus, Ov.: bes. leb. Wesen, orbem breviore spatio, enger ziehen, Liv.: testudo, ubi conlecta in suum tegumen est, Liv.: se in spiram (v. einer Schlange), Verg.: se c. od. colligi in————arma, sich hinter dem (vorgehaltenen) Speere zusammenducken, Verg. u. Sil.: u. so c. in clipeum artus, Stat. (vgl. Thiel Verg. Aen. 12, 191). – d) hemmend zurückziehen, hemmen, equos, Ov.: hastas (Ggstz. protendere), Tac.: gressum od. gradum, Sil.: acria viscerum, hemmen, Plin. – e) verdichtend zusammenziehen, verdichten, colligi in pilulas, Plin.: alqd pane, Plin.: melle colligitur medicamentum, Scrib.: collecta (n. pl.) cum melle, Cels. – II) übtr.: 1) zusammenlesen, -suchen, sammeln, facete dicta, Cic.: res undique, Cic.: multa in conventu vitia in alqm, viele Fehler zu jmds. Schaden entdecken, Cic.: quaedam collecta edere, Quint.: veteres ortus cometarum collectos habere, Sen. phil. – 2) ein Gut od. Übel jmdm. zuziehen, (bei jmd.) erregen, od. gew. sich zuziehen, sich erwerben, sammeln, erlangen, empfangen, gewinnen, ernten, sowohl ein physisches, robur, Verg.: frigus, Hor.: sitim, Verg. u. Ov.: sitim ab aestu, Ov.: vires, Liv.: agendo ac moliendo vires ad agendum aliquid, Liv.: als ein geistiges, alci benevolentiam od. odium exercitus (v. Glück od. Unglück), Caes.: benevolentiam, Cic.: odium, Ov.: iram (Ggstz. ponere), Hor.: benevolentiam ab auditorum persona, Cornif. rhet.: benevolentiam civium blanditiis et assentationibus, Cic.: ex hoc labore magnam gratiam magnamque dignitatem, Cic.: invidiam crudelitatis ex eo, Cic.: gratia non virtutis spe, sed aetatis————flore collecta, Cic.: rabies libidine perditorum collecta, Petr. – 3) coll. se od. animum (animos) od. mentem, sich zusammennehmen, sich sammeln, wieder zur Besinnung kommen, sich fassen, Mut fassen (Ggstz. animum confundere od. bl. confundi; vgl. Mützell Curt. 8, 6 [23], 22. p. 761, a), coll. se, Cic. u.a.: se ex timore, Caes.: animum (animos), Liv.: collecto animo, gefaßt, Tac.: colligere mentem, Curt.: mentem ab aestu (amoris), Ov. – 4) in Rede u. Gedanken zusammenstellen, a) mündlich od. schriftlich aufstellen, aufzählen, beibringen, singula, Plin. pan.: peccata consulum, Cic.: omnes excusationis causas, Hirt. b. G.: multorum naufragia fortunae, Cic.: omnia bella civilia, Cic.: res Romanas per ordinem temporum strictim, Eutr.: quos tu paulo ante memoriter collegisti, Cic.: u. rekapitulierend zusammenfassen, rekapitulieren, sparsa argumenta, Quint.: colligit fortiter, Plin. ep. – b) denkend, α) übh. in Gedanken, in der Erinnerung zusammenfassen, überdenken, quae si colliges, Cic.: cum et nostrae rei publicae detrimenta considero et maximarum civitatum veteres animo calamitates colligo, Cic. – β) rechnend zusammenbringen, im Passiv = herauskommen, sich herausstellen od. ergeben, sowohl eine Summe, cum praesertim centum et viginti annos ab interitu Ciceronis in hunc diem effici ratio temporum collegerit, Tac.: ad quos (consules) a regno————Numae colliguntur anni DXXXX V, man rechnet od. es kommen (durch Rechnung) zusammen 545 Jahre, Plin.: u. so centum et viginti anni ab interitu Ciceronis in hunc diem colliguntur, Tac.: als auch ein räuml. Maß ausrechnen, berechnen, mensuram orbis terrae, Vitr.: intervalla siderum et mensuras solis ac terrae, Quint. – γ) folgernd den Schluß ziehen, folgern, schließen, abnehmen, sich ein Urteil bilden, absol., c. mendose, Pers.: sic collige mecum, Hor.: ita cognitione et ratione, ut etc., Cic. – m. Acc., nonne ista colligunt, Cic.: inde paucitatem hostium, Liv.: ex alio aliud, Quint.: ex vultu mores hominum, Petr.: consilia ex alienis vocibus, Apul.: quod ex oratione eius colligi potest, Suet.: quā colligitur aliquid per aliud, Quint.: quod res omnis signis colligeretur, Quint. – m. folg. Acc. u. Infin., bene etiam colligit haec pueris et mulierculis esse grata, Cic.: os laesum esse ex dolore colligimus, Cels.: ex quo colligi potest et Corvinum ab illis audiri potuisse, Tac.: quod iam nullum esse spatio annorum colligi potest, Vell.: poet. m. Nom. u. Infin., colligor ex ipso dominae placuisse sepulchro, Ov. am. 2, 6, 61. – m. folg. indir. Fragesatz, ex co colligere poteris, quantā occupatione distinear, Cic.: quaedam notae sunt, ex quibus quid eventurum sit colligere possimus, Cels.: experimento facile colligitur, utrum... an non etc., Cels. – m. folg. quod (daß), quam sit assidua fortunae comes invidia,————etiam hoc colligi potest, quod fuere, qui etc., Vell. 1, 9, 6. – ⇒ Im Vulgärlat. der Eccl. Perf. collexi, s. Rönsch Itala p. 286. -
11 admŏvĕo
admŏvĕo, ēre, mōvi, mōtum, tr. [st1]1 [-] approcher une chose d'une autre, mouvoir vers, appliquer à; employer, faire pénétrer jusqu'à; inspirer, faire naître (un sentiment). - admovere scalas ad moenia, Liv.: appliquer les échelles aux murailles. - admovere infantem papillae, Suet. Tib. 44: donner le sein à un enfant. - admovere (gressum): approcher. - manum marmori admovere, Plin. 35, 11, 40, § 133: mettre la main à une sculpture. - admovere manus vectigalibus, Cic. Agr. 1, 4: faire main basse sur les revenus. - admovere nocentibus manus, Liv. 5, 11: châtier les coupables. - admovere mentem ad... Cic.: donner son attention à... - admovere terrorem, Liv.: effrayer. - admovere calcar, Cic.: aiguillonner, donner de l'éperon. - admovere desiderium patriae, Curt. 6, 2: inspirer le regret de la patrie. - admovere ferrum pectori: approcher un poignard de sa poitrine. - admovere curationem ad aliquem: appliquer un traitement à qqn. [st1]2 [-] faire avancer qqn, approcher de, pousser vers; réconcilier (sens rare). - admovere aliquem dextrae regis, Curt.: faire avancer qqn à la droite du roi. - admovere contubernio, Suet.: admettre dans sa tente, admettre dans son intimité. - admovere aliquem ad munera publica, Suet. Tib. 10: pousser qqn aux emplois publics. - se admovere ut... Cic.: s'attacher à... - mors Agrippae admovit propius Neronem Caesari, Vell. 2, 96: la mort d'Agrippa rapprocha Néron de César. [st1]3 [-] hâter, avancer ( → temps). - admovere alicui fatum: hâter l’heure fatale de qqn. - admovere mortem, Plin.: hâter la mort. [st1]4 [-] au passif: être voisin de ( → lieux). - admota Nilo Africa, Juv.: l'Afrique, voisine du Nil. - genus admotum Superis, Sil.: race qui tient aux dieux.
Перевод: со всех языков на все языки
со всех языков на все языки- Со всех языков на:
- Все языки
- Со всех языков на:
- Все языки
- Английский
- Немецкий
- Русский
- Французский